Các TAND và toà án quân sự có trách nhiệm nghiên cứu, áp dụng các án lệ này trong xét xử kể từ ngày 15/6/2024. Việc áp dụng án lệ được thực hiện theo hướng dẫn tại Điều 8 Nghị quyết 04/2019 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao về quy trình lựa chọn, công bố và áp dụng án lệ. Hai án lệ này do Hội đồng xét xử gồm 5 thẩm phán TAND Tối cao đề xuất.

Án lệ thứ nhất là Án lệ số 71/2024/AL về việc đình chỉ giải quyết vụ án với lý do sự việc đã được giải quyết bằng quyết định có hiệu lực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền và không thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án.

Nguồn án lệ dựa trên Quyết định giám đốc thẩm số 14/2022/DS-GĐT ngày 28-4-2022 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao về vụ án tranh chấp quyền sử dụng đất và yêu cầu hủy quyết định giải quyết khiếu nại của UBND giữa nguyên đơn là bà Đặng Thị Thu H với bị đơn là bà Nguyễn Thị C; người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan gồm 4 người.

Tình huống án lệ: Tranh chấp quyền sử dụng đất đã được giải quyết bằng quyết định có hiệu lực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Nguyên đơn tiếp tục khởi kiện vụ án dân sự tranh chấp quyền sử dụng đất đó và yêu cầu hủy quyết định đã có hiệu lực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Nguyên đơn không đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có tranh chấp.

Giải pháp pháp lý: Trường hợp này, tòa án phải đình chỉ giải quyết vụ án với lý do sự việc đã được giải quyết bằng quyết định có hiệu lực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền và không thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án.

Án lệ thứ hai là Án lệ số 72/2024/AL về xác định di sản thừa kế là quyền sử dụng đất trong trường hợp di chúc không thể hiện diện tích đất cụ thể.

Nguồn án lệ dựa trên Quyết định giám đốc thẩm số 60/2022/DS-GĐT ngày 19-12-2022 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao về vụ án dân sự tranh chấp thừa kế quyền sử dụng đất giữa nguyên đơn là bà Nguyễn Thị G với bị đơn là ông Nguyễn Văn U; người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan gồm 19 người.

Tình huống án lệ: Di sản thừa kế là quyền sử dụng đất được định đoạt theo di chúc hợp pháp, nội dung di chúc có xác định tứ cận nhưng không thể hiện diện tích đất cụ thể và không có tranh chấp về tứ cận.

Giải pháp pháp lý: Trường hợp này, tòa án phải xác định di sản thừa kế là quyền sử dụng đất được xác định theo diện tích đất đo đạc thực tế theo tứ cận thể hiện trong di chúc.